یکی از مشکلات سلامتی که این روزها بیشتر از گذشته شیوع پیدا کرده، موضوع بیماری‌های مقاربتی (STIs) است. روابط جنسی پرخطر و برقرار کردن رابطه جنسی خارج از چارچوب زناشویی باعث بروز بیماری‌های منتقله از راه جنسی می‌شود. بیماری‌هایی که گاه به شکل زگیل و زخم علائم خود را نشان می‌دهند و گاهی هم مخفی و بدون علامت هستند و به صورت چراغ خاموش اندام‌های داخلی بدن را درگیر می‌کنند. خوشبختانه، واکسن‌هایی برای محافظت در برابر برخی از بیماری‌های STIها در دسترس است. در این مقاله به انواع واکسن جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی برای پیشگیری از عفونت‌های آمیزشی می‌پردازیم.
فهرست محتوا
بیماری‌های مقاربتی یا STI چیست؟
بیماری‌های مقاربتی یا منتقله از راه جنسی، طیف وسیعی از عفونت‌ها را در بر می‌گیرد که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند. برخی از این بیماری‌ها مانند کلامیدیا و سوزاک اگر به موقع درمان نشوند، پیامدهای جدی برای سلامتی به دنبال دارند. بسیاری از این بیماری‌ها توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند. برای مثال، تبخال تناسلی توسط ویرس هرپس تناسلی و زگیل تناسلی بر اثر ابتلا به HPV به‌وجود می‌آید.
تعدادی از عفونت‌های جنسی نیز ریشه باکتریایی دارند. به عنوان مثال بیماری سوزاک به دلیل باکتری گنوره و بیماری سیفیلیس ناشی از باکتری تروپونما پالیدوم است. این ویرس‌ها و باکتری‌های عفونی ممکن است از راه تماس دهانی، واژن و مقعدی به فرد دیگر منتقل شوند. با تزریق واکسن جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی می‌توان از ابتلا به برخی از این عفونت‌های آمیزشی مصون ماند.
انواع بیماری‌های مقاربتی
طیف وسیعی از باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها در بروز بیماری‌های مقاربتی و علائم آنها دخیل هستند. برخی از شایع‌ترین بیماری‌های منقله از راه جنسی عبارتند از:
کلامیدیا:
یک نوع عفونت مقاربتی باکتریایی است که با احتمال بروز زخم و ترشحات غیرطبیعی در ناحیه واژن و دهانه رحم همراه است. این بیماری در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به اختلال التهابی لگن و ناباروری در زنان شود.
سوزاک:
عفونت باکتریایی که باعث علائمی مانند ترشحات چرکی از آلت تناسلی، واژن و مقعد می‌شود. از علائم دیگر آن می‌توان به درد و سوزش در زمان تخلیه ادرار اشاره کرد. سوزاک نیز در صورت درمان نشدن منجر به ناباروی در زنان و مردان خواهد شد.
زگیل تناسلی:
یک عفونتی ویروسی است که باعث ایجاد زگیل در ناحیه تناسلی و مقعد می‌شود. برخی از انواع HPV می‌توانند باعث زگیل تناسلی و حتی منجر به سرطان دهانه رحم شوند.
هپاتیت B:
عفونتی ویروسی که به کبد حمله می‌کند و منجر به بیماری مزمن کبدی و سرطان کبد خواهد شد. این ویروس نیز قابلیت انتقال از راه ارتباط جنسی را دارد.
تبخال تناسلی:
عفونت تبخال تناسلی باعث ایجاد زخم‌های دردناک در ناحیه تناسلی مردان و زنان می‌شود. برای تبخال تناسلی داروی قطعی وجود ندارد اما می‌توان علائم آن را با دارو کنترل کرد.
ایدز/HIV:
این ویروس به سیستم ایمنی حمله می‌کند و در گذر زمان آن را از بین می‌برد. فرد مبتلا به ایدز به دلیل ضعیف شدن سیستم ایمنی، به انواع بیماری‌های پوستی، گوارشی و تنفسی دچار می‌شود.
کدام بیماری‌های مقاربتی (STI) واکسن دارند؟
در حال حاضر، چندین واکسن جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی در دسترس است، از جمله:
تبخال تناسلی:
اگرچه واکسن‌های تبخال تناسلی هنوز به بازار عرضه نشده‌اند اما چندین داروی ضد ویروسی تولید شده است که می‌توانند به کنترل علائم و جلوگیری از انتقال آن کمک کنند.
HPV:
در سال‌های گذشته دو واکسن قوی برای HPV تولید شده است. این واکسن‌ها می‌توانند افراد را از ابتلا به زگیل تناسلی و برخی از انواع HPV عامل سرطان محافظت کنند.
هپاتیت B:
واکسن هپاتیت B می‌تواند از فرد در برابر هپاتیت B، یک عفونت مزمن کبدی محافظت کند. واکسن هپاتیت B برای افراد در هر سنی از جمله نوجوانان و بزرگسالان که در معرض خطر ابتلا به هپاتیت B هستند، توصیه می‌شود.
HIV:
در حال حاضر واکسن‌های HIV در مرحله کارآزمایی بالینی قرار دارند و به مرحله عرضه نرسیده‌اند اما چندین داروی ضد ویروسی وجود دارد که در کنترل HIV و جلوگیری از پیشرفت آن موثر هستند.
واکسن جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی HPV
ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) در حال حاضر شایع‌ترین عفونت منتقله از راه جنسی است و می‌تواند منجر به زگیل تناسلی و سرطان‌های مرتبط با HPV شود. خوشبختانه، چندین واکسن برای در محفوظ ماندن از اثرات HPV وجود دارد که شامل موارد زیر است:
واکسن گارداسیل:
این واکسن می‌تواند افراد را در برابر ۹ نوع HPV که باعث زگیل تناسلی و بدخیمی‌های مرتبط با HPV می‌شوند، ایمن کند. گارداسیل برای افراد ۹ تا ۴۵ ساله تأیید شده است.
همچنین بخوانید : تزریق واکسن گارداسیل و پیشگیری از عفونت پاپیلومای انسانی
واکسن سرواریکس:
این واکسن از ابتلای افراد به سرطان دهانه رحم جلوگیری می‌کند. تزریق سرواریکس برای افراد ۹ تا ۲۶ ساله توصیه شده است.
هر دو واکسن HPV بسیار مؤثر هستند و قادرند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به HPV و بیماری‌های مرتبط با آن را کاهش دهند.
واکسن‌های هپاتیت B
ویروس‌های هپاتیت B به محض ورود به بدن وارد بافت کبد می‌شوند. هپاتیت B یک عفونت جدی است که می‌تواند منجر به سیروز و سرطان کبد شود. واکسن هپاتیت یک راه مؤثر برای پیشگیری از این بیماری است. در حال حاضر، دو نوع واکسن هپاتیت B در کشور موجود است:
- واکسن هپاتیت B نوترکیب: واکسن‌های Recombivax و Engerix-B از راه تکنیک‌های ژنتیکی و روش‌های مدرن آزمایشگاهی طراحی شده‌اند. واکسن‌های نوترکیب هپاتیت B برای تمام سنین از جمله نوزادان، کودکان، نوجوانان و بزرگسالان تأیید شده است.
- واکسن هپاتیت B پلاسمایی: در تهیه این واکسن (Heplisav-B)، از پلاسمای خون افراد مبتلا به هپاتیت B استفاده می‌شود. واکسن پلاسمایی فقط برای افراد 18 سال و بالاتر تأیید شده است.
هم واکسن نوترکیب هپاتیت B و هم واکسن پلاسمایی اثر حفاظتی بالایی دارند و می‌توانند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به هپاتیت B را کاهش دهند.
واکسن‌های تبخال تناسلی
اگرچه در حال حاضر واکسنی برای تبخال تناسلی در دسترس نیست اما داروهای ضد ویروسی مختص این عفونت می‌توانند در کنترل علائم بسیار مفید باشند. داروهای ضد ویروسی برای تبخال تناسلی عبارتند از:
- آسیکلوویر: این دارو به صورت خوراکی و موضعی تولید شده است.
- والاسیکلوویر: دارویی است که به شکل خوراکی تجویز می‌شود.
- فامسیکلوویر: این دارو نیز به صورت خوراکی تجویز می‌شود.
داروهای بیان شده مدت زمان و شدت علائم را کاهش می‌دهند و بهبودی زخم‌ها را تسریع می‌کنند. داروهای ضد ویروسی نمی‌توانند ویروس تبخال را به طور کامل از بدن حذف کنند اما می‌توانند بیماری را کنترل و از بروز عوارض آن جلوگیری کنند.
واکسن‌های در حال توسعه برای HIV
چندین واکسن برای پیشگیری از ابتلا به ایدز در حال توسعه هستند و در حال حاضر در مرحله کارآزمایی بالینی قرار دارند. این واکسن‌ها از طریق تحریک و تقویت سیستم ایمنی برای محافظت در برابر HIV طراحی شده‌اند. برخی از امیدوارکننده‌ترین واکسن‌های HIV شامل موارد زیر است:
- واکسن mRNA-1644: این واکسن از فناوری mRNA برای تقویت سیستم ایمنی و تولید آنتی‌بادی علیه HIV بهره می‌برد. واکسن mRNA در حال حاضر در فاز 3 آزمایش‌های بالینی قرار دارد.
- واکسن Mosaico: واکسن موزاییکو از سویه‌های مختلف HIV جهت تحریک سیستم ایمنی و برانگیختن پاسخ ایمنی گسترده استفاده می‌کند. این واکسن در حال سپری کردن فاز 2 آزمایش‌های بالینی است.
- واکسن Mos4: این واکسن از یک آدنوویروس برای انتقال ژن‌های HIV به سلول‌های بدن استفاده می‌کند. این ژن‌ها سلول‌ها را برای تولید آنتی‌ژن‌های HIV تحریک می‌کنند و بدین ترتیب سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند. واکسن Ad26 در فاز 3 آزمایش‌های بالینی قرار دارد.
آزمایش‌های بالینی برای این واکسن‌ها در حال انجام است و هنوز مشخص نیست که چه زمانی به بازار عرضه خواهند شد. با پیشرفت‌های علمی یافتن درمان یا حتی ریشه‌کن کردن HIV با واکسن دور از انتظار نیست.
بدون دیدگاه